Jak im zapobiegać?

Kiedy rozpocząć profilaktykę żylaków?

Tak szybko jak wystąpią ich pierwsze objawy, czyli:

• uczucie dyskomfortu,
• zmęczenie, uczucie „ciężkich nóg”,
• łagodny obrzęk nóg,
• skurcze łydek,
• tępy i uporczywy ból,
• swędzenie skóry.

Zmiany na skórze pod postacią pajączków naczyniowych oraz widocznych żyłek pojawiają się stosunkowo późno. Jeśli już je posiadasz, oznacza to, że żylaki rozwijają się u Ciebie już od dłuższego czasu.

Niezależnie od tego czy żylaki już widać na skórze czy nie, profilaktyka może przynieść Ci wiele korzyści. Wiele osób z żylakami zgłasza, że regularnie prowadzona profilaktyka pozwala im uniknąć przykrych objawów.

Jeśli podejrzewasz u siebie żylaki kończyn dolnych, umów się na wizytę do swojego lekarza prowadzącego. Jest ważne, aby lekarz wykluczył inne przyczyny Twoich dolegliwości. Niektóre niedobory witamin oraz choroby wewnętrzne mogą objawiać się podobnie jak wczesne żylaki. Twój lekarz postawi właściwe rozpoznanie.

Zaczynamy! :)

Czego unikać

Unikaj długotrwałego stania i siedzenia.

Obie czynności powodują zaleganie krwi w nogach. Im dłużej stoisz lub siedzisz, tym trudniej będzie krwi powrócić z nóg do serca.

Unikaj obcisłej garderoby

Zbyt ciasna garderoba utrudnia odpływ krwi z nóg. Przykłady to:

• obcisłe spodnie,
• skarpety z bardzo ciasną gumką,
• ciasna bielizna,
• wyszczuplające majtki i gorsety.

Unikaj butów na wysokim obcasie.

Wysoki obcas powoduje stałe napięcie w łydkach, co może utrudnić odpływ krwi i nasilenie żylaków.

Unikaj wysokich temperatur.

Wysokie temperatury powodują rozszerzanie się żył, co utrudnia odpływ krwi. Z tego powodu unikaj:

• gorących kąpieli, a jeśli jednak ją bierzesz, to zakończ ją chłodnym prysznicem, rozpoczynanym od stóp i przesuwanym w górę aż do ud,
• opalania się,
• depilacji woskiem.

Unikaj dźwigania

Dźwiganie utrudnia odpływ krwi z nóg i nasila żylaki. Kiedy tylko możesz korzystaj z wszelkiej maści toreb na kółkach i wózków, zamiast przenosić ciężkie przedmioty lub zakupy.

Co robić

Kiedy tylko możesz, unoś nogi do góry

Dzięki uniesieniu nóg, krew może łatwiej powrócić do serca. Największy efekt osiągniesz, kiedy uniesiesz nogi nad poziom serca. Połóż się na łóżku lub na podłodze i połóż nogi na przedmiocie o wysokości około 20-30cm.

Tym przedmiotem może być złożona w kostkę kołdra albo duża poduszka. Ważne jest, aby Twoje nogi były podparte na dużej powierzchni. Nie przewieszaj ich przez np. poręcz łóżka – to zablokuje odpływ krwi. Podeprzyj nogi w taki sposób, aby żadna część nie była bardziej dociśnięta niż pozostałe. Nacisk powinien być równomierny.

Postaraj się leżeć w takiej pozycji przynajmniej 10 minut dziennie oraz po każdym długotrwałym siedzeniu, staniu lub dźwiganiu.

Ćwicz łydki i uda!

Kiedy mięśnie nóg się kurczą, pompują krew do góry. Dlatego regularnie ćwiczenia nóg są bardzo korzystne w hamowaniu rozwoju żylaków.

Przykładowe ćwiczenia:

• wspinanie się na palcach – w pozycji stojącej stawaj na palcach, utrzymaj się w tej pozycji 1-2 sekundy i powoli opadnij na pięty. Powtórz 20-30 razy. Ćwiczenie możesz wykonać blisko ściany albo stabilnego mebla, aby dla równowagi trzymać się go rękoma.
• żwawy marsz w miejscu – wykonaj marsz w miejscu, wysoko unosząc kolana. Możesz włączyć żywą, radosną piosenkę – pomoże Ci utrzymać tempo :)
• więcej ćwiczeń na żylaki znajdziesz pod tym linkiem na portalu Medycyna Praktyczna.

Dodatkowo, kiedy tylko możesz wybieraj schody zamiast windy – tym prostym sposobem poprawisz krążenie w swoich nogach.

Uprawiaj regularnie sport. Pływanie, nordic walking oraz jazda na rowerze bardzo usprawniają krążenie w nogach i hamują powstawanie żylaków.

Jeśli Twój stan zdrowia nie pozwala na uprawianie sportu, skonsultuj z Twoim lekarzem lub fizjoterapeutą jaka aktywność byłaby dla Ciebie bezpieczna.

Zrzuć zbędne kilogramy

Każdy nadmiarowy kilogram naszego ciała utrudnia odpływ krwi z nóg i nasila żylaki.

Dieta to szeroki temat, który domaga się osobnego omówienia w innym miejscu. Tutaj tylko zachęcę do tego, aby za cel obrać sobie zdrowy sposób odżywiania, a nie tylko zrzucenie kilogramów. Innymi słowy, nie zafunduj sobie efektu jo-jo. Nie jest sukcesem zrzucić 15kg, a potem wrócić do starej diety i przybrać 17kg. Sukcesem jest wprowadzenie zdrowego stylu odżywiania na stałe.

Dlatego zachęcam do stopniowych zmian, kawałek po kawałku :) Wdrożenie nowej diety nie powinno być gwałtowną zmianą i wywróceniem do góry nogami dotychczasowego życia. (wyjątkiem są sytuacje, kiedy Twoja zła dieta zagraża Twojemu życiu np. w związku z chorobą serca lub cukrzycą).

Stosuj kompresjoterapię

Kompresjoterapia (leczenie uciskiem) to m.in. pończochy uciskowe oraz podkolanówki uciskowe. Są jednym z najlepszym sposobów na zahamowanie rozwoju żylaków. Działają w ten sposób, że wywierają na nogi dodatkowy ucisk z zewnątrz. Ten ucisk nie pozwala nadmiarowi krwi zgromadzić się w poszerzonych żyłach. Co więcej, ucisk ten jest największy w dole pończochy/podkolanówki, a najmniejszy na jej górze. Taka różnica ciśnień powoduje, że krew płynie do góry szybciej, nie zalega i łatwiej wraca do serca.

Kompresjoterapia może być bezpiecznie stosowana dopiero po badaniu USG naczyń kończyn dolnych (tzw. doppler nóg). Zanim zaczniesz stosować materiały uciskowe potrzebujesz wiedzieć, czy Twoje żyły są drożne. Udaj się do swojego lekarza rodzinnego, który pokieruje Cię dalej.

Jak dobrać pończochę bądź podkolanówkę.

Materiały uciskowe powinny zostać dobrane indywidualne DO TWOICH nóg. Nie kupuj czegokolwiek, zanim Twoich nóg nie zmierzy ktoś, kto się na tym zna. Nie próbuj także kupować materiałów uciskowych „na oko”, bez pomiaru nóg. Możesz sobie tym więcej zaszkodzić, niż pomóc.

Jak wykonać dobry pomiar?

Pomiar nóg powinien odbyć się wtedy, kiedy nogi nie są obrzęknięte. Dlatego najlepiej jest udać się do fizjoterapeuty. Za pomocą masażu zredukuje Twój obrzęk i dokona pomiaru nogi. Taki pomiar będzie najdokładniejszy. Pamiętaj tylko, aby w ciągu dnia przed wizytą jak najmniej trzymać nogi poniżej poziomu serca. Im większy będziesz miał obrzęk, tym trudniejszy do wykonania będzie masaż i pomiar nóg.

Broń Boże nie stosujmy na żylaki zwykłych podkolanówek z silnym ściągaczem – mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku.

Na koniec pozytywna informacja: pończochy i rajstopy uciskowe mogą być wizualnie ładne :) w internecie istnieje coraz więcej sklepów, które sprzedają materiały uciskowe w najróżniejszych wzorach.

Wskazówki

Dla pracy siedzącej

Jeśli Twoja praca na to pozwala, utrzymuj nogi w uniesionej pozycji. Możesz ustawić przed sobą taboret, na którym będziesz trzymać nogi.

Jeśli nie możesz unieść nóg, regularnie wykonuj ćwiczenia stóp i łydek. Ćwiczenia te uruchomią mięśnie, a one przepompują krew z powrotem do góry. Oto przykłady ćwiczeń:

• stawiaj stopy na palcach, utrzymaj je w tej pozycji przez 1-2 sekundy, a następnie pozwól stopom opaść na pięty. Powtarzaj w seriach po 20 powtórzeń.
• podkurczaj palce stóp, jakbyś chciał/a za ich pomocą podnieść coś z ziemi,
• co pewien czas wstawaj i spaceruj przez chwilę, choćby wokół biurka.

Postaraj się, aby kąty między stawami nóg były rozwarte. Innymi słowy, aby noga była bardziej wyprostowana niż zgięta. W zgiętej nodze krew trudniej płynie do góry.

Unikaj zakładania nogi na nogę – powoduje to utrudniony odpływ krwi i nasila żylaki.

Niektórzy podczas siedzenia podkurczają jedną nogę i siadają na jej stopie (siad pół-turecki) – to także utrudnia odpływ krwi i nasila żylaki.

Dla pracy stojącej

Jeśli Twoja praca na to pozwala, dobrze mieć do dyspozycji niewielki, około 15-centymetrowy podnóżek. Stawiaj na nim na przemian raz prawą, a raz lewą stopę. Uruchomi to Twoje mięśnie nóg – wypchną zalegającą krew z powrotem do góry.

Dla podróżujących

W trakcie dłuższej podróży pociągiem lub samolotem, warto na chwilę wstać, by się przespacerować.

Podczas podróży autem, rób regularne przerwy. Wiele zjazdów na autostradach posiada ławeczki – usiądź na niej z wyprostowanymi nogami.

Możesz także na chwilę położyć się z tyłu auta i unieść nogi nad poziom serca - zaległa krew z nóg powróci wtedy do serca.